Afgelopen zondag was ik sinds lange tijd weer in het theater te vinden. Dit keer bij de voorstelling Expats van Het Toneel Speelt. En hoewel deze post niet bedoeld is als recensie wil ik nog wel even kwijt dat ik het stuk zeer toegankelijk vond, de snelle schrijfstijl me bijzonder aansprak en het acteer- en regieniveau uitstekend waren. Een aanrader dus.
De inhoud van het stuk zette mij wel aan het denken. Waar het onder andere om ging was dat dertigers van nu wel veel weten over wat er allemaal goed en mis is in de wereld, maar er niet zo veel aan doen. Want doordat grote hoeveelheden informatie meer dan ooit tevoren toegankelijk zijn geworden kun je als individu heel goed een beeld vormen van de wereld. Zowel van de mooie dingen als de minder mooie dingen. Zo kun je ´s ochtends tijdens het ontbijt binnen een minuut het uitzicht vanaf een klif langs de kust van Californië bewonderen, maar ook zien hoe enkele minuten in Afrika iemand door een kindsoldaat is neergeschoten. Een kwestie van met je muis op de juiste linkjes klikken. Dit in tegenstelling tot dertigers van de jaren zeventig en tachtig die leeftijd die over minder informatie beschikten, maar wel de Dam bezetten of hun fiets en katoenen boodschappentas beplakten met anti-kernwapenstickers.
Waarom staat de Dam in Amsterdam dan niet elk weekend vol mensen die protesteren tegen datgene wat in hun ogen onrecht is? In de eerste plaats lijkt het mij niet dat dit dertig jaar geleden elke week het geval was. Maar, het moet gezegd worden, ook bij mij bestaat het beeld dat die massaprotesten er vroeger meer waren. Waarom dan nu niet meer? In het stuk ‘Expats’ werd onder andere gesteld dat we vooral praten en van alles willen doen, maar moeite hebben daadwerkelijk te handelen. Is dat omdat we lui zijn? Of niet gewend zijn ergens voor op te moeten komen?
Eerder noemde ik de toegenomen toegang tot grote hoeveelheden informatie. Bijvoorbeeld het internet. Dat is op zich iets moois, maar kan ook een drempel zijn voor het individu om te protesteren. Want alle informatie die jijzelf genereert kan door alle anderen bekeken worden. Alles wat je nu doet kan op het internet voor altijd bewaard blijven.
Stel dat je in 1977 politieke idealen had die ver rechts of juist links van het politieke middenveld lagen. Je maakte pamfletten, schreef in het activistenkrantje en stond met een spandoek op de dam. Dat was toen, en nu is die informatie voor de gemiddelde googelaar niet gemakkelijk terug te vinden. Dus als je jaren later bijvoorbeeld wilt solliciteren kan zoiets niet gemakkelijk tegen je gebruikt worden. Maar stel nu dat het 2007 is en je idealen hebt die ver rechts of links van het politieke middenveld liggen. Dan sta je wellicht op een PDF ledenlijst, is je bijdrage als blog op het internet aanwezig en kun je op de nieuwsfoto’s met gezichtsherkenning zo naar boven komen. En dan vindt in 2011 de speurende HR-medewerker die jou sollicitatie gaat beoordelen ineens veel meer informatie.
Wordt ons activisme daarom niet de kop in gedrukt door de angst dat dit voor altijd tegen ons gebruikt kan worden? Dus niet protesteren tegen fout hout omdat ik dan later niet bij de bouwmarkt kunt werken, of niet tegen de mensenrechtenschendingen in een land bloggen omdat ik dan misschien later moeite heb voor dat land een visum te krijgen? En buiten het negeren van die angst heb ik daar niet zo 1-2-3 een oplossing voor. Ja, er zijn tal van anonieme kanalen om actie te voeren, maar Jan Modaal die net weet hoe je een weblog kunt versieren met plaatjes van pluizige beertjes kan die kanalen nooit vinden.
Mijn stelling daarom is: De huidige dertigers zijn minder activistisch dan hun leeftijdsgenoten van dertig jaar geleden omdat hun acties meer permanent persoonlijke gevolgen kunnen hebben dan vroeger. Doordat informatie nu gemakkelijker toegankelijker is en altijd zal blijven ben je als activist minder anoniem dan dertig jaar geleden en denk je nu wel drie keer na voordat je een uitgesproken standpunt inneemt en dat wereldkundig maakt.
Of zijn we toch gewoon lui…?
wereldwijd 